Page 34 - Kijk op zijn omgeving

Pagina 32

Hij moest gebruik maken van fluitje, ten teken dat het melkgeld bij de wegstond. Het gebeurde
dat het melkgeld de hele dag bij de weg stond, vooral van hen die achteraf woonden.
Andere fabrieken waren over gegaan, tot het uitbetalen via de bank. Dat had twee voordelen;
Minder werk minder werk voor het personeel, het was tijd rovend werk om voor ieder
leverancier het melkgeld gepast in het zakje te doen, het spaarde tijd uit.
En het was ook veiliger, vooral voor hen die niet aan de weg woonden.
Dit voorstel leverde bij velen veel weerstand, men vond het maar niks, je moest naar de bank
om geld, om het veevoer te betalen. De banken sloten daar bij aan, zodat je met een bank
opdracht, via de bank allerlei betalingen kon doen.
2,: De zondagsarbeid, dat betrofzowel het werk in de fabriek, als het melk vervoer, men dacht
daar ongelijk over, velen die naar een kerk gingen hielden iedere zondag hun melk thuis, dat
gaf bij de zomer als het warm was extra werk, de bussen met melk plaatste men dan in een bak
met pomwater om het af te koelen. Anderen leverden de melk wel aan de fabriek. Een ieder
wist dat het ging, om je brood, en moest men om zijn levensovertuiging, geen werk aannemen
op de fabriek ofmet het vervoer van de melk. De kerken kwamen er ook niet uit, De
kerkeraad vindt het een moeilijke zaak en betreurt dat de Synode hierover geen uitspraak doet.
De gedachte werd een ieder moest voor zich zelfbeslissen. Het heeft verder geen
moeilijkheden gegeven
Hillie Gorter kan het " Anno 1999" nog steeds niet begrijpen waarom het melkfabriek dicht
moest, ''Het was zo'n mooi fabriek". Haar man werkte er, en twee van haar zonen.

In elk dorp paste uiteraard een herberg of een logement. Dat was belangrijk als
ontmoetingsplaats, en om te overnachten, een reis naar Amsterdam duurde twee dagen, de
trekschuit was het voornaamste vervoermiddel.
.Haulerwijk had al vroeg een dergelijk etablissement. "Het Bruine Paard". Vroeger had ''Het
Bruine Paard" ook een doorreed, terwijl er voorts een winkeltje in kruidenierswaren aan was
verbonden. In de herberg hing de volgende spreuk:

Hier in het Bruine Paard kan iedereen logeren
Kooplui van de straat, maar ook wel edele heren.

Fochteloo heeft ook aljaren een cafe. Voor dat herbergje stond een paal met daaraan een
bordje, waarop een 'vat' was afgebeeld en het volgende spreukje:

Het vat dat gij hier ziet,
Dat kan u niet vermaken;
Kom vrinden, kom in huis,
Het nat zal u wel smaken.

Als in 1888 te Appelscha de eerste grote staking uitbreekt, is het ook in Donkerbroek niet
rustig. Daar komt dan een troep cavalerie, die vooral tot taak had te voorkomen, dat de
staking zou overslaan naar andere plaatsen. Alhoewel Donkerbroek geen echt veendorp is
zoals Appelscha en Haulerwijk, dienen we bij de veenexploitatie , niet te denken aan het
strikte dorpsgebied, maar aan het Bovenveld, en de buurtschappen Petersburg en Moskou.
Daar hebben zich op de heide veel veenarbeiders neer gezet om te trachten een bestaan te
vinden. Jarenlang is er ook sprake geweest van de stichting van een school in Petersburg.
In de tachtiger jaren van de vorige eeuw was dit een der vaste agendapunten van de
gemeenteraad. Er is daarvoor zelfs een terreintje aangekocht, maar de school is er nimmer
gekomen en de gemeente heeft het terreintje weer verkocht. Het waren plaatsen, waar het