Page 39 - Kijk op zijn omgeving

Pagina 37

Als we op het plein speelden en er kwam een auto voorbij liepen, we allemaal snel naar het
hek, dat was wel zo buiten gewoon. En als de straat muzikant , uit Oosterwolde met zijn
trekharmonica voorbij kwam, die in heel Ooststellingwerf, van huis tot huis trok en daarmee
zijn kost verdiende.
..Dan was er ook nog Jan de Roos, de zanger. Hij ging van plaats naar plaats. En kwam ook
regelmatig in Haulerwijk. Als hij er was ging je speciaal naar hem kijken. Zijn colbert was
behangen met nepmedailles bierdoppen hondepenningen en andere decoraties. Je zorgde wel
dat je niet te dicht bij hem in de buurt kwam want hij had een stevige wandelstok die hij
gebruikte om bij het luidkeels zingen van liederen zijn gevoelens tot uitdrukking te brengen.
Uit dankbaarheid en hilariteit gooiden de toeschouwers en toehoorders een muntstuk in de
hoed die hij voor zich had gezet. Jan de Roos was een bekende, zij het merkwaardige
persoonlijkheid, voor wie oud en jong uitliep. Het vermoeden dat hij jenever dronk, kwam
waarschijnlijk voort uit de hilariteit en spot die vaak rondom zijn persoon ontstond.
Jan de Roos was beslist geen jenever drinker. In tegendeel, hij had zijn moeder beloofd dat
hij nooit zou drinken. Bovendien leefde hij vanuit een christelijke geloofsovertuiging.
De vraag komt op in hoeverre Jan de Roos serieus is genomen. Hij zong uitbundig,
musiceerde, kreeg veel aandacht zelfs via radio en televisie en hij genoot van die aandacht.
Maar was het belangstelling die hem recht deed? Hij was een eigenaardig mens die een bron
van spot en vermaak was voor anderen. En daarin schuilt een stuk tragiek.
En als we een vliegtuig hoorden mochten we naar buiten en de les onderbreken, wij meenden
dat de lucht alleen maar voor de vogels was.
De foto's van de school klas en van de jongelingsvereniging en de meisjesvereniging roepen
herinneringen op. Kerst en Egbert de Weert twee broers kwamen 's morgens van de Haule
naar de middenschool, lopende over de heide. Hun ouders waren voorstanders van christelijk
onderwijs. 's Winters mochten ze wat vroeger uit school, opdat ze voor donker thuis waren.
Hendrik zijn moeder was weduwe en met een paar naaihuizen de kost verdiende, Hendrik
kwam uit school vaak voor de vaste deur, moeder was nog niet thuis van haar werk Dirk en
Hepke, en ook drie jongens van politie Meier, Jan, Berend en Bertus, zijn met meerderen naar
Canada gegaan, ze meenden dat voor hen hier geen werk was. Wolter en Geert waren fout in
de oorlog. Jan zijn vader vente met petroleum. Pietje haar moeder vente met sinterklaas met
taai en sinterklaas poppen, om er in de winter er wat bij te verdienen, om het gezin te
onderhouden Werkgelegenheid was hier weinig, voor werk moest je naar elders.
Lutzert ging met zijn ouders en zusters mee naar Twente, zijn vader en oudere zusters konden
daar werken in de techstiel industrie. Evert werd schoenmaker, hij was kreupel ander werk was
voor hem niet geschikt. Hij had ook een schoenhandel in 1941 verkocht hij zomerschoenen
van af 80 cent tot 1,50.
Een enkeling was in de gelegenheid om door te leren. Klaas, Karel en Simon werden
onderwijzer. Men herinnert zich nog Ds Groot Nibbellink die drie en dertig jaar de Gerf Kerk
van Haulerwijk heeft gediend, ds kon niet fietsen, en liep dan met zijn wandelstok naar de
Haule en het Dokerbroekemerveld. De classis vergaderingen werden gehouden in Assen daar
ging Ds dan met twee kerkeraadsleden met de trekschuit heen. Een dominee, die met een
ouderling ieder jaar op huisbezoek kwam, hij had een tractament van 2400 gulden per jaar.
Tot en met de tijd van Ds Groot Nibbelink zaten de mannen en de vrouwen gescheiden van
elkaar in de kerk. Als je de kerk binnen kwam zaten de vrouwen rechts en de mannen links.
Ds. Oegema begon zijn arbeid hier in een grote gemeente met een ledental van 1027. Aan het
eind van dat zelfde jaar was dat uitgegroeid tot 1114 leden. In een tijd dat het kerkelijk leven
bloeide. Twee jongelingsverenigingen met vijftig leden en twee meisjesverenigingen met samen
tachtig leden, Ds had tweehonderd catechisanten.