Buiten is het winderig; de takken van de bomen zwiepen heen en weer en de ene wolk verdrijft de andere. Het is nog net geen windkracht zeven, maar er zou best eens een flinke storm kunnen komen.

In het lokaal is het rustig. Klas 1 is bezig met schrijven. Zojuist heb ik weer een regel "roer" opgegeven. Het gaat vooral om de "r", die de kinderen moeten leren schrijven. "Oefening baart kunst", zegt het spreekwoord en de kunst is dus om op deze manier een welgevormde "r" aan te leren. Vijf keer het woord op een regel. Evert lijkt wel met Marten afgesproken te hebben wie het eerst de regel af heeft. Hóe het geschreven is, zal hen een zorg zijn! Het is ook wel een opgave om precies zó te doen, zoals de juffrouw het graag wil!

Hoewel .... er zijn er óók, die vol overgave het ene na het andere woord langzaam uit hun pen tevoorschijn toveren. Het puntje van de tong lijkt die inspiratie wel te geven. Zie Leentje eens, ze heeft er een kleur van en hele kleine zweetdruppeltjes parelen op haar voorhoofd! Ik schuifel door de rijen en verbeter met rode inkt hier en daar een wat te misvormde geschreven letter.

Maar ook de tweede klas moet aandacht hebben. Om de beurten moeten zij een klein stukje lezen. 't Is wel steeds hetzelfde gedeelte, maar dat deert hen niet. Als iemand de beurt gehad heeft, zit bijna weer iedereen kaarsrecht met de armen over elkaar om zo aandacht te trekken. "Zou de juffrouw mij wel zien hoe "mooi" ik zit; nu mag ik zeker lezen"?

Nee, veel tijd heb ik niet om op het weer buiten te letten. Je moet je aandacht over de klassen verdelen en eigenlijk zou je ogen in de rug moeten hebben. Maar ik mag niet mopperen. Ik heb allemaal lieve kinderen in de beide klassen.

Wel is het hier wat behelpen, want een echt schoollokaal is dit niet. Omdat de "Middenschool" gerenoveerd wordt, zitten we met ons drieën als leerkrachten met de kinderen in het (oude) gebouw "Pro Rege". Het hoofd der school, meester Beijert, zit in de oost-vleugel, meester van Zetten heeft zijn intrek genomen op de galerij en zelf heb ik mij moeten nestelen in de west-vleugel van het oude kerkgebouw. Het is wel wat nauw allemaal, maar we zitten warm en droog en het vooruitzicht op een vernieuwd lokaal zet alle minder goede accommodatie hier, opzij.

Daar rinkelt de bel. Een leerling uit de hoogste klas heeft dit verlossende geluid laten horen. Tijd voor pauze. De kinderen mogen buiten even uitspringen en de lessen voor een kwartier vergeten. De schrijfschriften mogen open blijven liggen om inktvlekken te voorkómen, maar de leesboekjes liggen keurig aan de kant en worden door één van de jongens op mijn aanwijzing opgehaald. De kinderen verlaten het lokaal en via "het schip" van de kerk rennen ze door de voordeur naar buiten.

Natuurlijk is er voor het onderwijzend personeel koffie met koek. Een paar meisjes van de hoogste klassen valt de eer te beurt dit heerlijks bij "juffrouw" Beijert (zoals ze door iedereen genoemd wordt) te halen. Soms komt mevrouw Beijert zèlf of dochter Boukje de tas met inhoud brengen.

In het lokaal van meester Beijert worden deze "hartversterkingen" genuttigd en onderwijl zijn er meestal diepgaande gesprekken. Zo diepgaand, dat de tijd wel eens vergeten wordt en het "speel-kwartier" wel eens uitloopt tot een half uur!

Maar zo niet déze morgen.....

Ik spoed mij - na de lokaaldeur achter mij dichtgetrokken te hebben - naar het "Hoofdkwartier". Wat schets mijn verbazing. Niet de collega's voeren het woord, maar meneer de inspecteur! Er is onverwacht "hoog" bezoek gekomen. Het gesprek stokt. Ik groet beleefd en hij steekt zijn hand naar mij uit. De rechter natuurlijk, maar ondertussen wijzend op mijn linker ringvinger. "Wat is dat", zegt hij. "Bij mijn vorig bezoek heb ik die ring niet gezien. Toch zeker nog geen trouwplannen? Dat is niet in het belang van het onderwijs, want dan is de kans groot, dat die leerlingen van u binnenkort weer een ándere juf moeten hebben!"

Gelukkig redt meester Beijert mijn netelige positie. Hij ziet, dat ik zo gauw geen weerwoord heb. Wat moet een eigenlijk nog onervaren juf zo gauw zeggen? Ik voel mij net een "eersteklassertje" die onterecht een standje krijgt. "Nou meneer de inspecteur", zegt Beijert met zijn onafscheidelijke pijp in de hand en een glimlach op de lippen, "u kunt onze juf daar niet alléén aansprakelijk voor stellen. In het algemeen zijn daar twee mensen bij betrokken en de tweede persoon in dit geval, is schoolmeester in een naburig dorp, óók in uw rayon.Hij is eigenlijk de schuldige en bij een bezoek aan díe school zou u deze man eens aan de tand moeten voelen!"

Zijn reactie herinner ik mij niet meer en wat er verder in die pauze is besproken is mij helemààl ontgaan. Het zal ongetwijfeld wel over de verbouwing van de middenschool gegaan zijn. Voor mijn gevoel duurde deze pauze nauwelijks 15 minuten en zo zal het ook inderdaad wel geweest zijn. "Tijd is tijd" en vooral als de inspecteur in levende lijve aanwezig is.

De bel luidt weer en de kinderen schijnen er weer zin in hebben. Mijn kindertjes rennen door de "kerk" en al lachend verdwijnen ze in het lokaal. De laatst-binnenkomende trekt de deur achter zich dicht. Ik ben halverwege als meneer de inspecteur aan mijn zijde komt. "Ik ga even met u mee", zegt hij. "Ik wil wel graag wat schriften bekijken en u kunt gewoon doorgaan met lesgeven".

Mijn hart bonst; zouden de leerlingen zich een beetje rustig gedragen? De ervaring had mij al wel geleerd, dat na een pauze de kleintjes tijd nodig hebben om weer tot rust te komen. Die tijd kon nu wel eens en beetje langer duren nu er storm op komst schijnt te zijn.

"O, dat is goed" zeg ik, naar de lokaaldeur lopend. Ik neem de kruk in de hand en wil de deur open doen om de inspecteur binnen te laten gaan. Helaas, er is geen beweging in de kruk te krijgen, laat staan om de deur te openen. Aan de andere kant wordt geschreeuwd en gelachen. Dat mijn pupillen uitgerekend vanmorgen dit grapje uithalen! Ik sta er bedremmeld bij en wil het wel uitschreeuwen: "Doe asjeblieft open, want er staat iemand bij me, die ook naar binnen moet".

Maar ik probeer nogmaals de kruk naar beneden te krijgen.... zonder resultaat. Meneer de inspecteur kijkt nors en kan deze grap blijkbaar niet waarderen. Hij zet zijn tas neer en pakt de kruk beet. Met een bulderende stem schreeuwt hij: "Open doen!"

Schijnbaar schrikken de "belhamels" aan de andere kant en laten de kruk los. De deur zwaait open en enkele jongens haasten zich naar hun plaatsen. De andere leerlingen zitten reeds in spanning op hun plaats. Zij hebben diep medelijden met hun juf! Maar dan schrikken ze van die vreemde meneer. Die komt met een buiteling naar binnen en schiet op een vermoedelijke dader af. Zijn hand zit wat losjes, want hij deelt een paar fikse oorvijgen uit.

Van schrik is iedereen doodstil; je hoort het buiten waaien!

De inspecteur zegt met kwade stem, dat zoiets niet hoort en dat de klas zich in het vervolg beter moet gedragen! Dan stapt hij naar een lege achterste bank en nestelt zich daar. Ik breng hem daar enkele stapels reken- en taalschriften.

Met beide klassen moet ik volgens het rooster nu gaan zingen. Er zit een brok in mijn keel.

Toch proberen we het samen. Eén van de liederen herinner ik mij nog: "Ga niet alleen door 't leven...." (Volgens de inspecteur een veel "te zwaar" lied voor deze kinderen. Daar had hij, zoals ik het achteraf bekijk, wel gelijk in. Maar ik had niet de moed om hem te vragen of zijn optreden wel "des kinds" was.)

Het jongetje op de derde bank zit tijdens de zangles te huilen. Hij heeft part noch deel gehad aan het tegenhouden van de deur. Maar zijn ene oor is roodgloeiend. Hij zal dit "akkefietje" zijn leven lang niet vergeten zijn. De juffrouw zeker óók niet!

Zou het dan tòch waar zijn, dat sommige mislukte onderwijzers later toch nog inspecteur bij het onderwijs kunnen worden....?

N. F. ten Hoor-Steensma. Juf middenschool 1954 - 1958.