Ik realiseer me dat het al bijna 28 jaar geleden is dat ik op de "C.V.O.-school" kwam. M'n eerste schooldag herinner ik me dan ook niet meer; Met zijn eigenlijk meer wat algemene dingen die me het sterkst zijn bijgebleven.

Afgelopen zondag waren we even in het Drents Museum en daar kon ik mijn kinderen laten zien hoe vroeger bij ons op school de schoolbanken eruit zagen; leuk is dat. We zaten met twee klassen in hetzelfde lokaal, links de laagste en rechts de hoogste klas. Voor de laagste klas stond een tafel en voor de hoogste de lessenaar.

Voor schooltijd en in de pauze speelden we op het schoolplein voor de school en als het tijd was, blies meester Wijnholt op zijn fluitje en stelden we ons klasgewijs in rijen van twee op voor de schooldeuren. De meester en juffrouw controleerden dan de rijen en als iedereen stil was mochten we klas voor klas de gang in "marcheren".

Lezen en schrijven heb ik geleerd van juffrouw van der Pers. We schreven met kroontjespennen en "losse" inkt uit een potje midden in de bank. Van tijd tot tijd kregen we een nieuw pennetje. Het was geloof ik een beetje feest als we een nieuw pennetje kregen. Maar het was niet best als je je pen liet vallen... Soms stond 'ie rechtop in de houten vloer. Zoals ons dat geleerd was staken we dan de vinger op om juf op de hoogte te brengen van de verschrikkelijke tijding. Want in mijn herinnering was dit zo'n beetje het ergst wat je kon overkomen. Juffrouw had dan ook de gewoonte om je over je "zonde" na te laten denken. Ze zat vaak te breien voor de klas, geloof ik, en keek maar zelden op. Je moest dan ook proberen haar aandacht te trekken. Als ze opkeek en je mocht je verhaal doen was haar opmerking vaak: "Bedankt voor de mededeling", waarna zij verder ging met waar ze mee bezig was. Vervolgens mocht je weer gaan zitten wachten totdat je het sein kreeg dat je de pen mocht oprapen. Vaak werd er dan een poging gewaagd het verwrongen pennetje weer in het gelid te krijgen, wat soms lukte. Als we een nieuw pennetje kregen moesten we het eerst van de chemicaliën ontdoen van de fabriek, omdat anders de inkt niet wilde houden. En ja, dat deden we door het pennetje een poosje in de mond te houden... De penhouder was er één met een voorgevormde onderkant (een rare kronkel) waardoor je leerde het ding goed vast te houden. Later kregen we een ronde. Een nieuw pennetje was een vermeldingswaardig feit voor het thuisfront, maar als je met rode of zelfs met groene (!) inkt mocht schrijven, dan was het helemaal bijzonder!

Bij mij staat juffrouw van der Pers in de herinnering als een strenge juf. Ze ging nogal eens de gang op om dan via het raampje boven in de deur de klas in de gaten te houden en plotseling binnen te komen om degene die de kans van haar afwezigheid had benut, terecht te wijzen. Op een gegeven moment kregen we dat in de gaten en keken we dus wel uit. Ze liep ook vaak naar de deur en leek dan in de gang te kijken met de rug naar de klas, nadat ze gezegd had dat we bijvoorbeeld met de armen over elkaar moesten zitten. Ook dit leken sommigen te benutten. In werkelijkheid keek ze in de spiegeling van het glas naar de klas, om vervolgens haarscherp iedere overtreder van haar gebod te betrappen.

Natuurlijk waren er ook de leuke herinneringen aan juffrouw van der Pers.

Ik herinner me nog dat we toen juffrouw (we zeiden toen nog niet juf) trouwde, we er als klas naar toe gingen, met enkele ouders in de auto. Eerst naar het gemeentehuis in Leek en daarna naar een receptie voor de kinderen in Nieuw Roden.

In de tweede of derde klas hadden we dinsdagsmiddags "cijferen" van meester Wijnholt, Terwijl de meisjes leerden handwerken. Ik geloof dat de oudere jongens dan gymnastiek hadden. Bij het cijferen was het altijd een race wie het eerst klaar was. Meester Wijnholt informeerde in de lessen vaak eens naar een oudere broer of zus van deze en gene. Hij corrigeerde ons als we niet handelbaar waren, of de regels overtraden en ik herinner me dat daar zelfs een keer de liniaal aan te pas kwam, in mijn beleving hoorde dat echt bij de bovenmeester.

In de derde klas zaten we bij meester Jonker. Toen hij op "de C.V.O." les gaf had hij, dacht ik, een Goggomobiel, die volgens mij tussen de grote gemetselde stenen bakken van het hek door kwam rijden, het schoolplein op om naast de onderwijzerskamer geparkeerd te worden. Later had hij een Kever waar ik nog eens mee naar de dokter ben gebracht toen ik een gat in m'n hoofd had opgelopen bij het spelen op het schoolplein. Van meester Jonker herinner ik me nog de luide kreten: "Goedemorgen broeders en broedsters!" en "Wel sapperdeflap!".

's Morgens, voor de lessen begonnen, zongen we altijd enkele bijbelse liederen, en meester speelde daarbij (in mijn beleving heel enthousiast) op het orgel dat voor de klas stond. Hij gaf ons ook zangles en "Koenie" Oenema kon heel mooi zingen en mocht dan voorzingen. We leerden ook canons en buitenlandse liedjes.

Al vroeg hadden we op onze manier "verkering". Met schoolreisjes probeerde je dan naast "je meisje" te zitten als de groepsfoto werd gemaakt. Bij de meisjes waren het, als ik me goed herinnner, vooral Annie van der Velde en Mattie Hof, die in trek waren, terwijl bij de jongens de strijd ging tussen "Henkie" van der Velde en Feike Boonstra ("zwarte Feike").

Op het schoolplein was er de discussie over wie de grootste vrachtauto's had, tussen de kampen van Klaas en René Roffel, enerzijds, en Piet en Feike en "andere Feike" Boonstra, anderzijds. Ook het merk fiets was in een bepaalde tijd onderwerp van discussie; Henkie van der Velde en Jonno van Goïnga hadden een Luxus. Het was het beste wat je kon hebben, naar het scheen.

Ik herinner me ook nog enkele strenge winters met ijs. Henkie kon heel goed schaatsen, hetgeen van mij nu niet bepaald gezegd kon worden. Mattie Hof en Epie Pomper wisten daar wel raad mee; tussen hen in zouden zij het me wel even leren.

Terwijl ik dit schrijf bemerk ik hoe waardevol me deze herinneringen eigenlijk zijn. Dat komt misschien omdat je nu zelf kinderen op de basisschool hebt. Ik heb het idee nog op een oude dorpsschool gezeten te hebben, met alles wat daarbij hoorde. Het was dan ook een hele omschakeling toen ik daarna, ten gevolge van de samenvoeging van de "de C.V.O.-school" en de "C.N.S.-school", op een, voor die tijd, "hele moderne" school kwam, waar geëxperimenteerd werd met groepen in plaats van klassen. Rapporten met kleurtjes in plaats van cijfers en een vak wereldoriëntatie, waarvoor je "projecten deed"; Allemaal heel interessant, vond ik. Daar is ook nog veel over te vertellen, maar ik zou me hier beperken tot de C.V.O.-tijd.

Beide scholen hadden hun charme en de schaarse herinneringen komen me, nu ik daar zo mee bezig ben, dierbaarder voor dan ooit.

Klaas H. Stoker.