Wij hebben het 25_jarig jubileum van "de Schalmei" mogen vieren op een wijze die bij velen nog lang in herinnering zal blijven. Het is ook niet niks als je bedenkt wat er in die 25 jaar allemaal is gebeurd wat onze school betreft. En niet alleen gedurende de jaren dat de "Schalmei" bestaat, maar ook in de vele jaren daarvoor. Dat bleek ook wel uit de deelname van de vele ouderen aan deze reünie. Er waren er bij die omstreeks de eeuw_wisseling in de schoolbanken zaten, die onderwijs hebben genoten op de eerste "School met den Bijbel" in Haulerwijk. Het christelijk onderwijs in ons dorp heeft namelijk al een veel langere historie dan 25 jaar.

Reeds op 23 mei 1893, bijna 100 jaar geleden, werd de "Vereniging tot stichting en instandhouding van scholen met den Bijbel" te Haulerwijk opgericht. Er kon direct nog geen onderwijs worden gegeven, omdat er eerst nog een school moest worden gebouwd. Maar in 1896 kon er met de lessen worden gestart in een in Haulerwijk_Midden gebouwde school. Haulerwijk was in die tijd nog een lang streekdorp vanaf de grens met Veenhuizen en Een oostelijk en met Donkerbroek en Bakkeveen westelijk. De leerlingen die het verst van school woonden waren derhalve lang onderweg, omdat de afstanden te voet moesten worden afgelegd. Dit schoolgebouw bestond uit drie lokalen en is thans nog in gebruik als timmerwerkplaats bij Jutstra_Interieurbetimmering.

Toen deze school na verloop van tijd te klein werd, wegens het toenemend aantal leerlingen, werd er in het jaar 1919 besloten om er twee nieuwe scholen bij te bouwen, zowel te Haulerwijk_Boven als te Haulerwijk_Beneden. Beide scholen konden reeds in 1920 in gebruik worden genomen, waardoor de afstanden voor de kinderen aanmerkelijk korter waren geworden. In de loop der jaren moesten beide scholen meerdere keren worden uitgebreid, mede door de groei van het dorp.

Ook werd er in 1929 nog een "Vereniging voor christelijk volksonderwijs" opgericht, zodat er in het begin der dertiger jaren vier scholen in het dorp waren, waarin christelijk onderwijs werd gegeven.

Intussen ontstonden er min of meer twee dorpskernen en wel Haulerwijk-Boven en Haulerwijk_Beneden. Na de tweede wereldoorlog 1940_45 begonnen deze kernen zich in versneld tempo te ontwikkelen en werd Haulerwijk-Beneden (op 1 jan. 1955) een zelfstandig dorp met de naam Waskemeer, terwijl in Haulerwijk_Midden de bevolking begon te vergrijzen. Door deze ontwikkelingen begon de z.g. Middenschool een kwijnend bestaan te lijden wegens gebrek aan leerlingen.

Uiteindelijk vond men het beter, mede gezien de toestand waarin de schoolgebouwen uit 1919 verkeerden, om maar twee nieuwe scholen te bouwen en de "Middenschool" te sluiten. Ook de schoolvereniging werd gesplitst, zodat de beide nieuwe scholen in Haulerwijk en Waskemeer ieder een eigen bestuur kregen. Zo kon in het centrum van Haulerwijk in augustus 1967 een nieuwe 4 lokalige school worden geopend: de "Schalmei"

De in de directe nabijheid staande C.V.O.-school had toen reeds te kampen met gebrek aan voldoende leerlingen, waardoor er al spoedig een samenspreking plaatsvond tussen de beide besturen over de wenselijkheid en de mogelijkheid om de beide scholen en verenigingen maar samen te voegen. Deze besprekingen verliepen tot ieders tevredenheid, zodat het volledig samengaan in één vereniging werd gerealiseerd per 1 januari 1969. Om alle leerlingen in één gebouw te kunnen onderbrengen werd in 1971 een vijfde lokaal in gebruik genomen en door het groeiend aantal inwoners van Haulerwijk werden er in de jaren 1974/75 een zesde lokaal en een gemeenschapsruimte bijgebouwd.

Maar, als u denkt dat daarmee de kous af is, heeft u het mis, want..... In 1946 was er in Haulerwijk ook een vereniging voor christelijk kleuter onderwijs opgericht, die vooral de eerste vijftien jaren van haar bestaan erg veel moeite heeft gehad om onderdak te vinden voor haar kleuters, totdat er in 1961 een nieuwe school kon worden betrokken aan de Laweystraat, terwijl men in 1969 nog de beschikking kreeg over een houten dependance aan de andere zijde van het dorp, aan de Leije. In eerstgenoemde gebouw is thans de bibliotheek gevestigd; het noodgebouw werd weer afgebroken.

Wegens een gewijzigd overheidsbeleid op onderwijs gebied moesten daarna kleuter_ en lager onderwijs samensmelten tot basis onderwijs. Het bestuurlijk samengaan werd gerealiseerd per 1 januari 1978 en vanaf dat moment werd er hard gewerkt om alle leerlingen van het voormalig kleuter_ en lager onderwijs in één gebouw te kunnen onderbrengen, hetgeen ook de bedoeling van de overheid was. Op 14 november 1979 kon de laatste uitbreiding met nog eens twee leslokalen, een gemeenschapsruimte en een speellokaal worden geopend. Na ruim twaalf jaar een geheel nieuwe complete christelijke basisschool.

Er is alle reden om dankbaar te zijn voor wat er onder Gods zegen tot stand kon komen voor het christelijk onderwijs in ons dorp, mede door de financiën die de overheid hiervoor beschikbaar stelde.

Het is een voorrecht in een land te wonen waar ouders de vrijheid hebben hun kinderen christelijk onderwijs te kunnen laten geven en dat de fianciële middelen hiervoor door de overheid beschikbaar worden gesteld in gelijke mate als voor het openbaar onderwijs. In de voorgevel van de school is een steen ingemetseld afkomstig van de voormalige "Bovenschool", met de tekst: "Laat de kinderen tot Mij komen", welke tekst tevens is uitgebeeld in het kunstwerk op de westgevel. In de achtergevel bij de ingang voor de kleuters is een steen geplaatst met de tekst: "De Heer is mijn Herder", hetgeen associaties oproept met de "Schalmei" (herdersfluit).

Uit het voorgaande blijkt wel dat onze voorouders veel tijd en energie hebben besteed aan het van de grond krijgen en instandhouden van ons christelijk onderwijs en dat hun moeite niet tevergeefs zijn geweest. Wij hopen dat ook in de toekomst ouders, bestuur en personeel alert zullen blijven op het beheren van de christelijke identiteit van onze school, indachtig de woorden van de berijmde psalm:

Laat ons wat onze vaderen vertelden

doorgeven en aan onze kinderen melden.

't Getuigenis aan Israël geschonken,

het heil dat van de hemel heeft geklonken,

het is een licht dat ons ten leven leidt,_

ons en alwie door ons wordt ingewijd.

B.W. de Vries.